Contents

{Bilgisayar Mühendisliği Çankaya Üniversitesi|Ders İçerikleri Bilgisayar Mühendisliği Bölümü ADYÜ Mühendislik Fakültesi|Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Kısa Ders İçerikleri}

{Yapay Zekâ sistemlerinin en önemli özelliklerinden biri Standardize edilmiş ve değişmez koşullar altında sürdürülebilirliği garanti edilen kontrol/eylem/işlem dikkatini sağlamasıdır. Sonuç olarak, Yapay Zeka sistemlerinin endüstriyel uygulamalarda sürdürülebilir olabilmesi için veri akışının, sürekli bakımın, güncellemelerin, uygun uzmanlık ve desteğin garanti edilmesi vazgeçilemez ön koşullardır. Bu nedenle, Yapay Zeka yatırımları yaparken bu faktörler dikkate alınmalı ve kaynakların bu çerçevede kullanılması sağlanmalıdır. Yapay Zeka sistemlerinin endüstriyel uygulamalardaki sürdürülebilirliği genellikle birkaç faktöre bağlıdır.|ICMP protokolünün detayları, IP Datagram Yönlendirme Protokolleri (RIP,OSPF v.b). Transport katmanı protokollerinin incelenmesi. Ağ konfigürasyon protokollerinin incelenmesi (Bootp, DHCP v.b). Alan İsimlendirme Sistemi, DNS protokolu, WWW kavramı. SMTP, IMAP, POP3, TELNET, FTP, TFTP, NFS, SNMP protokol yapılarının incelenmesi. ARP ve TCP protokolüne yönelik saldırılar, MAC saldırıları, SQL Injection, DoS ve DDoS saldırıları, malware saldırıları ve bu saldırılara karşı alınacak önlemler.|Organizasyon, bilgi arama ve erişim; metin sınıflandırma, indeksleme ve içerik analizi, yapısal olmayan verilerin modelleri, erişim ve sınıflandırma şemaları, arama tekniklerinin ve ilişkin arama motorlarının analizi, yapısal özellikleri ve değerlendirmesi. Erkin paradigması, soyut erkin mimarileri, akıllı erkinlerin tasarımı, erkin işbirliği, ihale sistemleri, müzakere, tartışma, etkileşim dilleri ve protokolleri, dağıtık problem çözme, koordinasyon, çok erkinli sistem uygulamaları. İşlem zamanlamada gelişmiş konular, çok işlemcili ve gerçek zamanlı zamanlama, eş-zamanlı programlama temelleri, işlem içi iletişimine genel bakış, semaforlar ve monitörler, senkronizasyon ve iletişim, hata toleransı, işletim sistemleri konusunda güncel gelişmeler. Çoklu ortam sistemlerinin yazılım ve donanım gereksinimleri, çoklu ortam veri türleri (sayısal ses, video, resim), resim ve video sıkıştırma teknikleri, çoklu ortam haberleşme sistemleri, içerik tabanlı çoklu ortam erişimi, mobil çoklu ortam uygulamaları. Dersin amacı, Temel depo yönetimi bilgileri ile birlikte güncel depolama sistemlerinin tanıtılması ve matematiksel modellerinin oluşturulmasıdır.}

{

  • 1953’te “Digital Equipment” Şirketinden (DEC) Ken Olsen tarafından tasarlanan bilgisayar, canlı sinir ağlarının işleyişini taklit eden ilk bilgisayar olmuştur.

    • {

  • Yüzyılın başlarında Britanyalı bilimci ve siyasetçi Charles Stanhope, basit mantık ve olasılık problemlerini çözen cihazlar inşa edip bunlarla deneyler yapmıştır.

    • |}{

  • Oyunun çeşitliliği, kültürlerarası farklılıkları ve bireysel tercihleri yansıtır.

    • |}

  • Yapay zekâ sistemleri genellikle lisanslama gerektirir ve bu yüzden başlangıç için pahalıdır ve büyük miktarda veriye ihtiyaç duyarlar (Big Data).
  • Diller, teknikler ve mekanizmaları tanımlamak ve insan ve bilgisayar uygulamaları arasındaki iletişimi geliştirmek.

    • {

  • Verimlilik kavramı, verimliliği etkileyen faktörler, verimlilik analizi, verimlilik ölçümü ve raporlama, verimlilik yönetimi, verimlilik artırma teknikleri, verimlilik geliştirme programları.

    • |}

|

    {

  • Hesaplama modelleri, Church-Turing tezi, karar verilebilirlik, karar verilemezlik, özyinelemeli numaralandırılabilme, zaman karmaşıklığı, P ve NP sınıfları, yer karmaşıklığı, LOGSPACE, PSPACE-tamlığı.

    • |}{

  • Lineer olmayan denklem takımlarının çözümü.

    • |}

  • MIT, Yapay Zekâ Laboratuvarı’nın başında olan Marvin Minsky, 1968’de yaptığı basın açıklamasında, “zekâsı insan zekasına denk makinelere 30 yıl içinde sahip olacağımızı” ilan etmişti ama biraz erken tarihi işaret etmiş olduğu ortadadır.

    • {

  • Bununla beraber bu ders, doktora öğrencilerine karma araştırma yöntem tasarımını tanıtacak, böylece nitel ve nicel bileşenleri birçok yolla birbirleri ile bilgilendirecek ve araştırma sürecinde çeşitli derecelerde bütünleştirecektir.

    • |}

  • Bu ilk makinelere, dışarıdan enerji kaynağı sağlamak yetiyordu (düşen bir ağırlık, sıkışan yay, pedal çeviren insanlar).
  • Hebb, “birlikte sinyal gönderme” durumunun, beyinde hep olduğunu ve algıyı temsil eden hücre öbeği oluşumuna bunun yol açtığını düşünüyordu.

|

  • Yapay zekâ sistemleri, büyük ve karmaşık veri setlerini daha kolay işleyebilir ve hatasız analiz edebilir.
  • Bu yüzden, hangi sistemin daha uygun olduğu belirlenirken, uygulamanın gereksinimleri ve kullanım durumları dikkatlice değerlendirilmelidir.

    • {

  • Yine sık sık rastladığımız bir komut ile açılan perdeler ya da ışıkları örnek verebiliriz.

    • |}{

  • OSI katmanlarının açıklamaları, Segment, Paket, Çerçeve tanımlamaları.

    • |}{

  • En sık rastlanan anlaşmazlıklar öğrenme için etiketleme işlemlerinin tümüyle tasarımcıdan beklenmesidir.

    • |}

  • Güncel programlama dillerindeki uygulamaları.

}

{Widrow ve Hoff’un ADALINE sinirsel öğesi için geliştirdikleri yönteme, Widrow-Hall en küçük-ortalamalı-karaler uyarlama algoritması denir. El yazısı karakteri tanımada görüntü işlemeyi, özellikleri belirlemeyi ve öğrenilmiş olasılık değerlerini kullanmaya yönelik başarılı, erken girişimlerden biriydi. Harfler taranıp 32 x 32’lik bir “retinada” yani 0 ve 1’lerden oluşan bir dizide temsil ediliyordu.|Kalıtım ve Polimorfizm, Soyut Sınıflar ve Arayüzler. Javada hazır kütüphanelerin oluşturulması ve kullanılması. Java ile veritabanı uygulamalarına giriş. Ölçüm teorisi; ölçü tasarımı ve geçerlemesi; ölçüm gereksinimleri; ölçüm süreci; yazılım ölçüm teknikleri ve araçları; ölçüm çerçeveleri; ölçüm yönetimi; proje, ürün, hizmet, süreç ve kalite ölçümü; ISO ölçüm standartları; yazılım kestirimi; yazılım ölçüm veri kümeleri. Veri bilimi için Python programlama dili, veri elde etme, veri işleme, veri görselleştirme, veri biliminde vektörler ve matrisler, veri bilimi için istatistiksel kavramların incelenmesi, koşullu olasılık, Bayes teoremi, normal dağılım, tahmin, regresyon, sınıflandırma ve kümeleme.|Bu alan, “optik karakter tanıma” olarak bilinir ve ilk uygulamalar evrak üzerindeki (daktiloyla yazılmış ya da basılı) sabit yazı tipli karakterleri makul başarıyla tanıyan cihazları tasarlamak olmuştu. Bu toplantıda McCarthy’in ileri sürdüğü “Yapay Zekâ” teriminin benimsenmiş olmasına karşılık bugün bu terim hakkında hala bazı anlaşmazlıklar vardır. Rockefeller Vakfının fonladığı 1956 yazısında altı hafta sürmüş olan bu etkinlikte sonuç bildirgesinde Yapay Zekâ “Mevcut amaç uyarınca, insanın zeki olarak nitelendirilebilecek kimi davranışlarının makinelere yaptırtmak olarak tanımlanır. Yapay Zekanın tam teşekküllü bir araştırma sahası olarak ortaya çıkışı, üç önemli toplantıya dayalıdır Bunlarda biri 1955’te, biri 1956’da, öbürü de 1958’de gerçekleştirilmiş konferanslardır. 1955’te “Öğrenen Makineler Oturumu”, Los Angeles’ta 1955 Batı Ortak Bilgisayar Konferansıyla bir arada düzenlenmişti. 1956’da “Yapay Zekâ Yaz Araştırma Projesi”, Dartmouth Koleji’nde toplanmıştı.}

an example

{Yapay zeka ve verimli algoritmalarla birleştirilen görüntü işleme, görsel verilerin anlamlandırılmasında önemli bir rol oynar. Sonuç olarak, yapay zekâ sistemlerinin endüstriyel uygulamalarda sürdürülebilir olabilmesi için veri akışının, sürekli bakımın, güncellemelerin, uygun uzmanlık ve desteğin garanti edilmesi vazgeçilemez ön koşullardır. Bu nedenle, yapay zekâ yatırımları yaparken bu faktörler dikkate alınmalı ve kaynakların bu çerçevede kullanılması sağlanmalıdır. Yapay zekâ sistemlerini etkin bir şekilde yönetmek ve sürekliliğini sağlamak belirli düzeyde bir uzmanlık gerektirir.|Sistem veriminin maksimizasyonu için verilerin sürekliliğinin sağlanması işletmeler için maliyet anlamına gelir. Ancak bu tür verilerin sürekli olarak sağlanması zor olabilir ve genellikle önemli bir yatırım gerektirir. Yapay zekâ tabanlı sistemler, sürekli gelen yeni veriler arasından mantıklı sonuçlar çıkararak yeni sonuçlar yaratabilir ve sistemlerini bu yeni bilgilere göre hızlı şekilde güncelleyebilir. Bu özellik, hızla değişen ortamlar için çok değerlidir. Geleneksel sistemler bu tür adaptasyonlara çoğunlukla izin vermez.|Başkalarıysa ketleyicidir; bunların çıktısı, bağlantılı oldukları sinirsel öğelerin “sinyal ateşlemesini” ketlemeye katkıda bulunur. Sinirsel bir öğeyi etkileyen tetikleyici girdilerin toplamı, ketleyici girdilerin toplamından çıkarıldığında, sonuç belirli bir “eşiği” aşıyorsa, sinirsel öğe ateşler ve 1 çıktısını bağlantılı olduğu tüm sinirsel öğelere gönderir. Sanayi Devrimi ile birlikte, oyunun doğası ve işlevi daha da değişmeye başladı. Kentleşme ve endüstrileşme sürecinde, insanlar daha fazla boş zamanları oldu ve bu da eğlence ve rekreasyon sektörünün gelişmesine yol açtı.}

{Bilgisayar Mühendisliği Yüksek Lisans Ders Tanımları|Yazılım Mimarisi ve Tasarımı: İşin Temeli BTprod|CMPE543 – Büyük Veri Çözümlemeleri}

{Bilgisayar ağ kavramları, Model, standart, protokol kavramları. OSI katmanlarının açıklamaları, Segment, Paket, Çerçeve tanımlamaları. Ağ topolojileri,  Adreslemeler ve dönüşüm. TCP/IP modeli ve protokol kümesinin temel özellikleri.|Yapay görmenin günümüzdeki en popüler uygulamalarından biri de Yüz tanıma algoritmalarıdır. Yüz tanıma tekniklerinin ilk adımları 1960’ların ilk yarısında, CIA tarafından desteklenen projelerde ortaya çıkmıştır. Bu teknolojilerin kullanımı özellikle günümüzdeki Çin’de zirve noktasındadır. Bilgisayarlı görmede de aynı şekilde iki kamerayı farklı noktalara yerleştirerek “ikili” görüş elde edilebilir. Bilgisayarda yapılan yüksek matematiksel hesaplamalar, görüntü üzerinde koordinat ve kontrast gibi bilgi bileşenlerin analizini gerçekleştirir.|Semiyoloji ve kültürel çalışmalar da oyunun sembolik ve kültürel anlamlarını inceleyerek, toplumsal yapıların nasıl oluştuğunu ve değiştiğini anlamamıza yardımcı olur. Bu rakamlar genel bir bakış açısı sunmaktadır ve yerel ekonomik koşullar, şirket politikaları ve diğer faktörler ücret düzeylerini etkileyebilir. Ayrıca, belirli bir pozisyon veya şirket için kesin ücret bilgileri için ilgili ülkedeki iş piyasasını ve sektörü araştırmak önemlidir. Öğrenciler, Bilgisayar Mühendisliği Tezsiz Yüksek Lisans programında mezun olabilmek için en az 2 temel ders almak zorundadır. Toplamda 10 ders almak zorunlu olup bu derslerden en fazla 4 tanesi kısıtlı seçmeli derslerden seçilmelidir. Örüntü tanımaya giriş, Bayes karar teorisi, Üretici yöntemler, Ayrımcı yöntemler.}

{Geleneksel sistemler daha basit karar yapılarına uyar ve karmaşık durumları yönetme yetenekleri sınırlıdır. Yapay zekâ, makine verilerini analiz ederek ekipman arızalarını (Dişli, vibrasyon, sürtünme, kablolama vb.) önceden tahmin edebilir. Bu yolla şirketlerin bakım sürelerinden kaynaklı üretim kesintileri önlenerek genel maliyetlerde düşüş sağlanır. Bu süreçlerin hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleşmesi için, Yapay Zekâ mantığının anlaşılmasına bağlı olarak uygulamanın yönetilmesi konusunda deneyimli bir ekibin varlığı kritik önemdedir. Ekip ayrıca, sistemin performansını takip etmeli ve anormal durumları belirleyerek gerektiğinde algoritmada hata düzeltmelerini (Debugging) hızlıca gerçekleştirmelidir..|İnternet ve ilişkisel veritabanı kullanarak uygulama geliştirme, bu uygulamaları diğer sistemlerle bütünleştirilmesi. Model görünün kontrollü (MVC) mimarisi, web servisleri, asenkron ileti servisleri, nesne-ilişkisel eşleşme. Yapay zeka kurumlarda daha yaygın hale geldikçe Red Hat, hibrit bulut için tutarlı, güvenilir ve kapsamlı yapay zeka platformları portföyü aracılığıyla yapay zekanın inovasyon, verimlilik ve değer sağlama potansiyelini ortaya çıkarma konusunda öncülük ediyor. Dünyanın önde gelen açık kaynak çözümleri sağlayıcısı Red Hat, Inc. Podman Desktop için geliştiricilere yerel iş istasyonlarında sezgisel, grafiksel bir arayüz kullanarak konteynerlerde üretken yapay zeka (GenAI) destekli uygulamalar oluşturma, test etme ve çalıştırma olanağı veren bir uzantı olan Podman AI Lab’ı duyurdu.|Yapay zekanın temel kavram ve yöntemleri. Zeki etmenler, yapay zekâ kullanarak problem çözme; problem bilgisi kullanan ve kullanmayan arama yöntemleri. Sonuç olarak, yapay zekâ tabanlı bir görüntü işleme sistemi, doğru etiketleme ve model oluşturma süreçleriyle birlikte deneyimli bir ekibin yönetiminde, geleneksel görüntü işleme yöntemlerine kıyasla çok daha hassas ve hızlı sonuçlar verebilir.}

{Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi|CMPE567 – Semantik Web Programlama|Servis Dersleri}

{Yüzyıl, oyunun hızla değiştiği bir dönem oldu. İkinci Dünya Savaşı sonrasında, video oyunları gibi dijital oyunlar popülerlik kazanmaya başladı bu da BTprod endüstrisinde devrim yarattı. Aynı zamanda, psikoloji ve eğitim alanındaki araştırmalar, oyunun çocukların gelişimine ve öğrenmelerine nasıl katkı sağladığını daha iyi anlamamızı sağladı. Bu dönemde, oyunlar sadece eğlence aracı olmaktan çıkıp, eğitim, terapi ve simülasyon gibi alanlarda da kullanılmaya başlandı. Jean Piaget ve Lev Vygotsky gibi gelişim psikolojisinin önemli isimleri de oyunun çocukların bilişsel ve sosyal gelişiminde kritik bir rol oynadığını belirtirler.|Daha önemlisi, bizzat bantın üstüne, belirli bir sorunu çözmek üzere uzmanlaşmış herhangi bir mantık birimi için talimatların işlenebileceği, ardından tüm sorunlar için çok amaçlı bir mantık birimi kullanılabileceğini de göstermiştir. Özel amaçlı mantık birimi için yapılan kodlama işlemi, makine “programı” olarak düşünülebilir. Ancak İnsanın akla gelen her şartta ne yapacağını tanımlamayı iddia eden bir kurallar takımı oluşturmak bugün için hala mümkün değil. İngiliz mantıkçı ve matematikçi Alan Turing, “mantıksal bilişim makinesi” (Logical Computing machine LCM) dediği; günümüzdeyse “Turing makinesi” denilen hayali makinesiyle birçok matematiksel fonksiyonun hesaplanması yanında insana özgü düşünce paternlerinin de cevap bulacağını belirtmişti.|Elektrokimyasal etkinlik iletiminde o sinapsların yeterliliğine bağlıdır. İnsan beyninde yarım trilyondan fazla sinaps / ateşleme olduğu tahmin ediliyor. Sinir hücresi doktrini, algılama ve düşünme dahil çeşitli beyin etkinliklerinin, sinir hücresi etkinliğiyle doğrudan bağlantılı olduğunu iddia eder.}

{

{CMPE318 – Java Programlama|CMPE571 – Biometrik Tanıma ve Kimlik Doğrulama Sistemleri|Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:}

|}

{MIT, Carnegie Mellon, Stanford, SRI v.b laboratuvarların alt yapıları genişletildi, başka üniversitelerde ve şirketlerde yeni ekipler kuruldu. Bunların en popüler olanı” Bilgisayarla Görme” (Computer Based Vision) dır. Bilgisayarlarda ilk Bellek testi Jay Forrester’ın geliştirmiş olduğu ferrit çekirdekli rasgele erişimli bellek modülleri olmuştur. 1953’te “Digital Equipment” Şirketinden (DEC) Ken Olsen tarafından tasarlanan bilgisayar, canlı sinir ağlarının işleyişini taklit eden ilk bilgisayar olmuştur. 1940’ların ilk yarısında Norbert Wiener ve bazı bilimciler, makineler ile hayvanların geri bildirimli denetim sistemlerinin özellikleri arasındaki benzerliklere dikkat çekmişlerdi. Bu arada Yapay Zekanın çoğu kez zorunlu bileşenlerinden biri de Mekanik alt yapılardır.|Osmanlı Devleti’nin gerilemesi ve yıkılışının sebepleri. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde ıslahat hareketleri. Harbe girişi; savaştığı cepheler ve Mondros Mütarekesi. Türk Milleti’nin tepkisi, milli cemiyetler, milli olmayan ve zararlı cemiyetler.|Aksi durum sistemin tesliminde makul olan zaman sınırını zorlar ve tasarımcı için (Entegratör) gereksiz zaman kayıplarına, hatta ilave ücretlendirmeye yol açarak istenmeyen tartışmalar yaratabilir. Bu süreçlerin hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleşmesi için yapay zekâ mantığının anlaşılmasına bağlı olarak uygulamanın yönetilmesi konusunda deneyimli bir ekibin varlığı kritik önemdedir. Bu ekip, veri toplama, etiketleme ve modelin eğitilmesi gibi süreçlerin tümünü yönetmeli ve denetlemelidir. Ayrıca bu ekip, sistemin performansını takip etmeli ve anormal durumları belirleyerek gerektiğinde algoritmada hata düzeltmelerini (Debugging) hızlıca gerçekleştirmelidir. İşin doğrusu tasarımcının algoritmayı oturttuktan sonra etiketlemeleri makul sayı düzeyinde yaparken bunun nasıl yapılacağını işletmenin görevli mühendisine aktarması (etiketleme eğitimi) gereklidir. Zaman içinde öngörülmeyen hatalar çıktığında etiketleme bunlara ait işlemlerin eğitim alan kişi tarafından yapılması geçerli olan kısa ve Pratik yoldur.}

{Bununla birlikte, buharla çalışan, etkileşimli pirinç çarklardan ve kamlardan oluşan donanımını hayata geçirme aşamasında ödenek bulma sorunlarıyla karşılaşmış ve projesini sonlandıramamıştır. 1960’ta bir sempozyumda ABD Hava Kuvvetleri Uzay Dairesi’nden Binbaşı Jack E. Steele, doğadan çıkardığı dersleri teknolojiye uygulayan alanı tanımlamak amacıyla “Biyonik” terimini kullanmıştır. “Biyonik varlıklar, milyonlarca yıllık evrim sırasında kendilerini en uygun yaşam şartlarına uyarlamış canlı sistemlerin evriminden bahseder. Evrimin en olağanüstü başarılarından biri, canlı sistemlerin bilgi işleme becerisidir. Oyun, insanın içsel dünyasını ifade etmenin ve yaratıcılığını sergilemenin bir yolu olarak görülebilir.|(adaptive linear network / uyarlanabilen doğrusal ağ). Ayar yapmaya uygun, tek bir sinirsel öğeydi bu. Bu arada ileride İntel’de ilk mikroişlemciyi icat edecek olan Hoff. Jr. “memistor” dediği ayarlanabilir ağırlığı icat ettiler. Grafit bir çubuğun elektirk direnci değişiyordu.|Gerçek zamanlı çekirdekler, görev planlama, kesme gecikme süresi, iletişim ve senkronizasyon konuları. Gömülü işlemciler, hafıza sistemleri, temel çevre birimleri. Ara belleğe alma ve diğer veri yapıları.}